Ben je geïnteresseerd in het maken van een voedselbos? Of heb je er al een en wil je weten welke bomen en gewassen niet mogen ontbreken in je tuin? We hebben voor je een top tien gemaakt. Zodat de keuze aan groen in je voedselbos wat makkelijker gemaakt wordt.
De lagen
Zoals we in onze blog “wat is een voedselbos” vertellen kennen de meeste voedselbossen zeven lagen. Als je midden in een voedselbos zou staan, vallen deze lagen je waarschijnlijk niet gelijk op. Maar deze lagen zijn belangrijk voor een goed functionerend voedselbos.
De verschillende lagen gaan van een voedselbos gaan van hoog naar laag: Het begint met grote notenbomen, gevolgd door wat kleinere fruitbomen. Daarna komen de fruitstruiken en op de bodem; groenten, kruiden en bloemen. Op en onder de grond heb je dan bijvoorbeeld nog knolgewassen en kruipers. En tussen dit alles door slingeren zich klimmers terwijl op oud hout paddenstoelen en zwammen groeien.
Een goed ontworpen voedselbos levert zo’n 9 maanden per jaar allerlei eetbare producten op. Maar je wil natuurlijk wel producten hebben die makkelijk te planten en te kweken zijn. Ook is het een optie om je overschot aan gewassen te verkopen en zo nog wat geld te verdienen. Met dit in gedachten volgt hier de top tien.
10. De walnotenboom
Walnotenbomen zijn bijzonder mooie bomen die al vele jaren in Nederland geplant worden. Ze zijn onderhoudsvrij en werpen makkelijk hun vruchten af. De bloeitijd van deze boom duurt van mei tot juni. Je hoeft niet zelf een ladder op te klimmen om de walnoten te plukken. Ze vallen namelijk zo zelf van de boom af.
De boom is zelf bestuivend en winterhard. Als de boom volwassen is, dan is hij zo’n 10 tot 15 meter hoog. Ze moeten wel in het zonlicht staan in een open, doorwortelbare grond. Dus geen zure bosgrond of veengrond. Wat ook nog eens een mooi voordeel is; de walnotenboom verdrijft muggen. Je zult dus in de zomer zonder gestoken te worden heerlijk kunnen genieten van je voedselbos.
9. De appelboom
We snappen dat het lastig is te kiezen uit al die verschillende soorten fruitbomen. Uiteraard hangt je keuze samen met de voorkeur voor een smaak. Onder de appelbomen hebben we de Elstar uitgekozen als de beste. Een sappige appel met een rode blos, erg geschikt voor appelmoes of appelsap.
Elstar kan geplukt worden vanaf de tweede week van september tot eind september en is tot eind augustus te bewaren. Deze appelboom kan tot 6 meter lang groeien. Alle soorten fruitbomen moeten de eerste 2 tot 3 jaar ondersteund worden met boompalen en boombanden. Dit is om te voorkomen dat de boom scheef gaat groeien. In tegenstelling tot de notenboom moeten fruitbomen wel gesnoeid worden.
8. De perenboom
Ook bij de perenboom kun je uit verschillende soorten kiezen. Onze voorkeur ligt bij de Conference peer. Ongetwijfeld is dit de meest bekende perensoort. De Conference groeit namelijk op bijna alle ondergronden. Je moet er wel voor zorgen dat de grond niet te nat is en voedselrijk.
De boom moet op een zonnige plek staan, zodat er voldoende zonlicht op de peren kan vallen. De boom wordt zo’n 4 meter hoog. In april bloeit deze perenboom met witte bloesem. Rond september oogst je de peren. Je hoeft geen extra perenboom in de buurt te planten om een goede oogst te krijgen, want de boom is zelf bestuivend. Ideaal voor in een voedselbos, in plaats van de peren in de winkel te kopen, pluk je ze zo van de boom.
7. De bosbesstruik
De bosbes groeit aan lage struiken in het bos. De vrucht is prachtig donkerblauw gekleurd. De bosbes groeit laag aan de grond, terwijl de struik van een blauwe bes wel 2,5 meter hoog wordt.
Deze struik is sterk, bestand tegen slecht weer en geeft vrij veel fruit. De bessen zijn middelgroot en hebben een goede smaak. Ze rijpen in Augustus af en ze zijn zeer goed resistent tegen ziekten. De struik word ongeveer 1,5 tot 2 meter hoog en 150cm breed. Bosbessen rijpen één voor één af, en verdwijnen zoals vele bessen als sneeuw voor de zon. Dit is dankzij de merels en de lijsters. Dus als je wil profiteren van deze struik, wees de vogels dan voor.
6. Chinese bieslook
De ‘Allium ramosum’, of gewoon Chinese bieslook , bloeit met lekker ruikende witte bloemen in de zomer. De bloemschermpjes zijn wat groter en opener dan die van gewone bieslook maar het eindproduct is hetzelfde. Chinese bieslook smaakt een beetje naar normale bieslook en een beetje naar knoflook.
De plant kan 20 tot 50 centimeter hoog worden. Hij bloeit in juli tot oktober in de zon of in halfschaduw. Chinese bieslook kan temperaturen aan tot -23°C. Ze houden van een grond die voornamelijk droog is, maar niet te droog. Zorg ook voor een kalkrijke, goed bemeste grond. De Chinese bieslook kan meegekookt worden in warme gerechten. Chinese bieslook stimuleert de eetlust en spijsvertering en wordt in de Chinese keuken toegepast om haar vocht afdrijvende werking.
5. Druiven
Een goede druivenoogst is absoluut mogelijk in Nederland. En een voedselbos is hier de ideale plek voor. Druiven kweken is namelijk niet moeilijk. De beste tijd om een druif te planten is tussen september en maart. De druiven moeten echter wel in de volle zon staan. En het is een slim idee om eerst een steunconstructie neer te zetten om later de takken aan vast te binden. De plant kan een volgroeide lengte hebben van 4 meter.
Er zijn wel veel druivensoorten om uit te kiezen. Maar een goede druif om in je voedselbos te laten groeien is de Vitis vinifera ‘Bianca’. De Vitis vinifera is namelijk ziekteresistent en ook nog eens vorstbestendig. In augustus zijn de druiven gerijpt. De druif geeft een gemiddelde opbrengst en is heerlijk om zo te plukken en rechtstreeks uit je voedselbos te eten. Je zou er ook eventueel wijn van kunnen maken.
4. Pastinaak
Het is een Europese historische wortelgroente met zoete smaak. Het is niet zonder reden dat de pastinaak veel verbouwd werd vanaf de Romeinse tijd tot de 17e eeuw. Het liefst groeien pastinaken in een lichte, wat zanderige grond. Pastinaken houden er van om een zonnig plekje te hebben.
Wat wel belangrijk is om te onthouden; pastinaak zaden hebben maar een kort leven. We raden dan ook aan om ze te kopen vlak voordat je ze wil planten. Zo heb je de hoogste kans om mooie pastinaken te krijgen. De pastinaak staat ook op de lijst om zijn lange houdbaarheid. Je kunt dit gewas namelijk na het telen 2 tot 3 weken op een donkere koude plek bewaren.
3. De zoete aardappel
Het kweken is niet gebruikelijk met ons klimaat, toch is het mogelijk. De zoete aardappel moet op het zonnigste en warmste plekje in je voedselbos staan. De grond moet het liefst zo voedzaam en goed losgemaakt zijn. Zware kleigrond belemmert de groei en veroorzaakt schimmels. De zoete aardappel wordt vermeerderd met het pootgoed. Je stopt nieuwe, kleine aardappels in de grond. Deze groeien en zullen uiteindelijk een hoop nieuwe zoete aardappelen opleveren. Je doet dit het best in maart, april of mei.
De plant kent haast geen vijanden in onze gebieden, alleen slakken lusten de jonge blaadjes. Oogsten doe je vlak voor de eerste vorst, vanaf oktober/november. De plant is niet winterhard maar wel lang te bewaren. Ze worden steeds populairder. In vergelijking met vier jaar geleden gaan er namelijk dubbel zoveel over de toonbank.
2. Bramen
Ook een ideaal stuk fruit voor in je voedselbos; de braam. Hieronder vallen ook weer verschillende soorten. Een goed groeiende doorn-loze braam met een zeer goede productie en een lange oogsttijd is de ‘Black Satin’. De braam heeft erg opvallende roze bloemen en deze trekken veel bijen aan. De bloeitijd is van eind april tot begin juni. Hij kan tot wel 60 centimeter hoog worden.
De bramenplant staat graag in de volle zon. En uiteraard zijn deze ook bestand tegen de Nederlandse vorst. Ze groeien het best in een lichtzure grond en vragen dan ook een organische meststof. Wat mooi meegenomen is, is dat de plant geen doorns heeft. Dat maakt de bramen dus een stuk makkelijker om te plukken, en ook gelijk kindvriendelijk.
1. Aardbeien
De makkelijkste manier voor aardbeien kweken is om mini-plantjes of volgroeide planten te kopen. Je kunt ook zelf de zaadjes kopen. Aardbeien zijn planten die van nature op schaduwrijke bosbodems voorkomen. Aardbeien kunnen in het voedselbos dus het beste ingezet worden als bodembedekkers. Er zijn echter wel verschillende soorten aardbeien: vroege, late en doordragers. Als je ze alle drie zou telen dan verdeel je de oogst over een paar maanden in plaats van enkele weken.
Onthoudt ook dat je na twee tot drie jaar de aardbeienplanten moet vervangen. De beste planttijd voor nieuwe planten is april of juli-augustus. We raden de Fragaria ‘Ostara’ aan. Deze heeft grote sappige vruchten. Deze aardbei blijft doorbloeien en vruchten produceren. Je kunt de vruchten van juni tot ver in de herfst plukken. En van deze lekkere aardbeien kun je natuurlijk ook jam maken. De jam is ook leuk om te verkopen en zo dus bij te verdienen.
Handige websites
Deze top tien bestaat uit onze favorieten. Maar natuurlijk is de beste optie om zelf te kijken welke gewassen het beste op je wensen aansluiten. Daarom hebben we hieronder nog even een paar websites onder elkaar gezet. Op deze websites staat informatie over verschillende voedselbos gewassen.
- https://www.voedselbos.eu/catalog/index.html
- https://www.hetmoestuinhuis.nl/plantenlijst/
- http://www.thedesertecho.com/blog/food-forest-gardens-planting-guide/
- https://www.kienekweekcirkel.nl/achtergrond/54-verdieping/45-voedselbos
- https://www.hetkanwel.nl/2015/02/02/zo-richt-je-je-eetbare-tuin-het-beste/
