Dit blog is in samenwerking met Lotje van Hedendaagse Hippies

In het reguliere onderwijs wordt je geleerd om binnen de lijntjes te kleuren, om te doen wat er gezegd wordt en je braaf in te schikken. De druk om te presteren in deze maatschappij wordt steeds harder opgevoerd vanaf een steeds jongere leeftijd.

Wellicht voel je je niet zo op je gemak bij het grid van traditioneel onderwijs waar je je kind aan zou moeten onderwerpen. Of ben jij een van de vele vrijbuiters die geen vaste verblijfplaats heeft en het heerlijk vindt om vrij te zijn om te gaan en staan waar je maar wilt? Hoe doe je dit als je kinderen straks naar school moeten? In onze maatschappij zijn kinderen immers verplicht om naar school te gaan.

In deze blog kun je lezen over

• Drie mogelijkheden om je kind niet naar school te laten gaan
• Twee schoolopties die wellicht beter bij een vrijbuiter passen
• Wat dat dan kost.

Drie mogelijkheden om je kind niet naar school te laten gaan

Er zijn veel redenen om je kind niet naar school te willen laten gaan. Misschien vind je het fijn je kind veel bij je te hebben, ben je veel op reis of heb je bezwaar tegen de traditionele onderwijsvorm. Wat zijn dan je opties? En hoe pak je dat aan?

1. Thuisonderwijs

Heb jij alle scholen in de buurt bekeken, maar geen school gevonden die past bij jouw levensovertuiging? Dan kun je in Nederland thuisonderwijs gaan geven. Dit houdt in dat je zelf lesmateriaal aanbiedt aan je kind(eren). Je bent actief betrokken bij zijn of haar educatie en dit is volledig je eigen verantwoordelijkheid.

Hiervoor moet je wel eerst door een aantal juridische hoepels springen vanwege de leerplicht. Thuisonderwijs is in Nederland niet opgenomen in de wet. Daarom is vrijstelling van de leerplicht niet gemakkelijk te regelen. Dit zijn de gronden waarop je vrijstelling kunt aanvragen:

• Schoolongeschiktheid
• Richtingsbezwaar
• School in buitenland
• Trekkend bestaan

Hoe dit precies werkt lees je hier.

Gelukt? Dan heb je vrijstelling van de leerplicht gekregen en trekt de staat zijn handen af van jouw kind(eren). Voor veel vrijbuiters zal dit waarschijnlijk een fijne gedachte zijn. Nu kun je zelf bepalen wat je je kinderen leert en het onderwijs voor je kinderen vormen naar jouw normen en waarden.

Je kunt je kinderen alles leren over wat de natuur, ze meenemen op reis en het curriculum afstemmen op het tempo van je kind. Je kan zelf helemaal het lesmateriaal bedenken, het online aanschaffen of cursussen zoeken voor je kind. De kosten van thuisonderwijs zijn dus zo hoog of laag als je zelf wil.

2. Unschooling

Ben jij een vrijbuiter die graag wil dat je kind dicht bij zichzelf blijft en dat er geen nadruk op presteren ligt? Vind je het belangrijk dat er veel ruimte is voor creativiteit en vrij spel? Ben je van mening dat je kind genoeg vrijheid moet krijgen om zijn eigen leven (en dus ook educatie) vorm te geven? Dan is unschooling wellicht het onderwijs wat past in jullie leven.

Unschooling vindt thuis plaats en valt dus ook onder het thuisonderwijs, hiervoor heb je dus wel weer vrijstelling nodig van de leerplicht. Het verschil met unschooling en traditioneel thuisonderwijs is dat je geen lesstof aanbiedt.

Je volgt compleet de interesses van je kind, net als in het Democratisch onderwijs. Bij unschooling wordt er van uit gegaan dat een kind op een natuurlijke manier leert en zich het beste zal ontplooien als het de kans krijgt om zijn eigen weg te banen.

Dit betekent niet dat je als ouder lui in je hangmat kan gaan liggen. Er moet wel gezorgd worden voor een stimulerende omgeving. Ook moet er gezocht worden naar creatieve manieren om de interesses van het kind steeds uitdagender te maken zodat het kind tot ontplooiing kan komen.

3. De Wereldschool

Ben jij een vrijbuiter die vaak op reis is of in het buitenland verblijft? De Wereldschool biedt Nederlandse kinderen die in het buitenland verblijven kwalitatief Nederlands onderwijs.

Ouders kunnen lespakketten kopen bij de Wereldschool en deze zelf aan hun kinderen geven onder (online) begeleiding van een bekwame docent. Ook kunnen er bepaalde vakken online gevolgd worden.

De wereldschool heeft drie uitgangspunten waar ze aan willen voldoen:

• individualiseren (het lesprogramma wordt aangepast op het tempo en niveau van je kind);
• actualiseren (ze werken volgens moderne methodes);
• activeren (het lesprogramma stimuleert de leerling).

Je kan verschillende pakketten inkopen. Bijvoorbeeld alleen een bepaald vak zoals Nederlands of rekenen. De prijzen hiervoor liggen tussen de €100,- en €2950,- per vak per leerjaar.

Ook kun je een compleet lespakket voor een (half) leerjaar aanschaffen. De kosten hiervan variëren per leerjaar maar zullen rond de €4.000 per leerjaar liggen. Dat komt neer op ongeveer €350,- per maand

Twee schoolopties die wellicht beter bij een vrijbuiter passen

Zie jij het niet zitten om je kind zelf les te geven, maar krijg je wel lichtelijk de kriebels van de scholen waar kinderen netjes in rijtjes zitten, binnen de lijntjes leren kleuren en van jongs af aan overladen worden met toetsen?

Dan is de keuze in Nederland best groot. Het kan wel zijn dat je voor deze scholen iets verder moet rijden. Hieronder twee schooltypes die kinderen net iets vrijer laten dan de gemiddelde openbare basisschool.

1. Regulier onderwijs met een eigen filosofie

Je hebt tegenwoordig keuze uit verschillende onderwijsfilosofieën. Zo kun je kiezen voor onderwijs dat handelt volgens een bepaalde levensovertuiging, zoals een Christelijke of Islamitische school. Ook heb je scholen die er een speciale onderwijsfilosofie op na houden. In Nederland zijn montessori, dalton, jenaplan en de vrije school bekend.

Deze scholen onderschrijven allemaal dat onderwijs meer afgestemd dient te worden op het individu en dat leren niet alleen gebeurt door middel van boeken en rijtjes stampen. Deze onderwijsmethodes verschillen erg van elkaar.

Zo wordt er op de vrije school veel klassikaal lesgegeven (op een spelende wijze) en werken kinderen op jenaplan en montessorischolen vaak zelf aan taken. Op een Daltonschool maakt de leerling zelf zijn leerplan.

Vind jij natuur en natuurlijke materialen heel belangrijk? Dan is de vrije school wellicht wat voor jou. Wil jij je kind juist wereldwijs maken en vind jij zijn rol in de maatschappij het belangrijkste? Dan gaat van jenaplanonderwijs jouw hart wellicht wat harder kloppen.

Ook binnen regulier onderwijs zijn dus alternatieven te vinden die meer kindgericht zijn dan prestatiegericht. Het grote voordeel hiervan is dat deze scholen gewoon gesubsidieerd worden door de overheid, waardoor je geen of een minimale eigen bijdrage betaalt.

2. Democratisch onderwijs

Democratisch onderwijs is een relatief nieuwe vorm van onderwijs, waar kinderen heel veel vrijheid hebben. Er wordt gewerkt aan intrinsieke motivatie van de studenten en er is geen vast curriculum. Democratische scholen geven kinderen de ruimte om zelf te bepalen wat ze leren, wanneer en hoe ze dat willen invullen. Bij veel democratische scholen wordt zowel basis- als voortgezet onderwijs aangeboden.

‘Dat kinderen leren lezen, schrijven en rekenen is een ‘natuurlijk’ bijproduct van het feit dat ze deelnemen aan een samenleving waarin je die dingen nu eenmaal moet kunnen.’ Een ander belangrijk principe van de democratische school is dat leerlingen zelf meedenken en mee beslissen over alle belangrijke zaken binnen de school.

Binnen het democratisch onderwijs is gelijkwaardigheid van groot belang. Daarom worden beslissingen binnen de school volgens het sociocratisch principe genomen: iedere betrokkene moet instemmen, anders wordt de verandering niet doorgevoerd. Hierdoor krijgen de studenten een groot verantwoordelijkheidsgevoel.

Een school waar kinderen worden vrijgelaten en tot mondige wereldburgers worden gevormd trekt natuurlijk veel aandacht. Er is dan ook veel kritiek op deze scholen. Ze leveren namelijk niet per definitie leerlingen met een diploma op zak af. Leerlingen mogen zelf kiezen of ze een diploma willen halen of misschien een paar certificaten.

Op democratische scholen wordt niet veel met toetsen gewerkt. Daarom zijn deze scholen particulier en ontvangen deze geen subsidie van de overheid. Als ouder betaal je dus zelf de schoolkosten. Vaak ligt de bijdrage tussen zo’n 300 en 500 euro per maand, qua kosten ongeveer gelijk aan de Wereldschool.